ابعاد نظری و عملی تکلیف‌گرایی در اندیشه سیاسی امام خمینی(ره)

در منظومه فکری امام خمینی(ره) به عنوان اندیشمند بزرگ و تأثیر‌گذار اسلامی، مسئله تکلیف‌گرایی مبنای عملگرایی قرار گرفته و عملا سعادت و تعالی فرد و جامعه انسانی در گرو عمل به وظیفه می‌باشد. تقدم، تاخیر یا تلازم «حق» و «تکلیف» انسانی از بنیادی‌ترین مسائل مکاتب فکری بشری بوده و هر مکتب فکری می‌کوشد با ترسیم نظام دانایی، پاسخی شایسته به این مهم دهد. در نگاه تکلیف‌گرایانه امام خمینی(ره)، پیروزی انقلاب اسلامی نتیجه عمل به تکلیف الهی و همچنین لازمه تحقق اهداف عالیه انقلاب اسلامی، تداوم و التزام به تکلیف است. نظر به اهمیت این موضوع، این پ‍ژوهش با روش هرمنوتیک متن محور، درصدد پاسخ به این پرسش است: «ابعاد نظری و عملی اصل تکلیف‌گرایی در منظومه فکری امام خمینی ره چیست؟». این مقاله می‌کوشد به تبیین اصل تکلیف گرایی در اندیشه امام خمینی ره بپردازد. یافته‌های پژوهش حکایت از آن دارد که: 1. حق و تکلیف در اندیشه امام ره تلازم دارد. 2. قاعده اولیه در این رابطه «اصل بودن تکلیف ـ فرع بودن نتیجه» است.3. عامل به تکلیف، پیروز حقیقی در دو حالت پیروزی یا شکست ظاهری است.4. تکلیف‌گرایی بر بنیان‌های هفت‌گانه «تکلیف به مثابه منشأ عمل»، « تکلیف یک امر همگانی»، «محدوده تکلیف، توان انسان»، «درونی و عقلانی بودن احساس تکلیف»، «شرعی بودن امر تکلیف»، «پیروزی مطلق در عمل به تکلیف»، « واجب بودن ادای تکلیف» استوار شده است. 5. تکلیف‌گرایی در اندیشه امام ره متشکل از ارکان عبادی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و امنیتی است. 7. حفظ نظام جمهوری اسلامی از بزرگترین تکالیف مسلمانان است. 8. پیامد تکلیف گرایی در بعد فردی، اطمینان قلبی و در بعد جمعی حفظ مکتب الوهیت محمدی (ص) است.